İncir Çeşitleri
İncir ( Ficus carica ), dutgiller (Moraceae) familyasına ait, subtropikal ve ılıman iklimlerde yetişen önemli bir meyve türüdür. Tarihi çok eskilere dayanan incir, hem taze tüketimi hem de kurutularak saklanabilmesi nedeniyle dünya genelinde yaygın olarak yetiştirilir ve tüketilir. Dünya üzerinde yüzlerce farklı incir çeşidi bulunmaktadır. Bu çeşitler; meyve büyüklüğü, rengi, tadı, olgunlaşma zamanı, kurutmaya uygunluğu ve ağacın özelliklerine göre farklılık gösterir.
İncir Çeşitlerinin Sınıflandırılması
İncir çeşitlerini sınıflandırmak oldukça karmaşıktır, çünkü çeşitlerin isimleri ve özellikleri bölgeden bölgeye değişiklik gösterebilir. Genel olarak incir çeşitleri şu şekilde sınıflandırılabilir:
- Smyrna Tipi İncirler: Döllenmeye ihtiyaç duyan incirlerdir. İncir arısı tarafından döllenmeleri gerekir. Kurutmaya en uygun incirler genellikle bu gruptandır. En bilinen örneği Sarılop inciridir.
- San Pedro Tipi İncirler: İlk mahsulleri döllenmeye ihtiyaç duymadan, ikinci mahsulleri ise döllenme ile olgunlaşan incirlerdir.
- Common (Adi) Tipi İncirler: Döllenmeye ihtiyaç duymadan meyve veren incirlerdir. Taze tüketim için uygun birçok çeşit bu gruptandır.
- Kadota Tipi İncirler: Genellikle taze tüketim ve endüstriyel işleme (reçel, marmelat vb.) için uygun olan incirlerdir. Kabukları kalındır.
Önemli İncir Çeşitleri
Aşağıda, dünya genelinde ve Türkiye'de yaygın olarak yetiştirilen bazı önemli incir çeşitleri listelenmiştir:
Türkiye'de Yetiştirilen İncir Çeşitleri:
- Sarılop (Calimyrna): Türkiye'nin en önemli incir çeşididir. Özellikle Aydın yöresinde yetiştirilir. Kurutmalık olarak dünya çapında üne sahiptir. Sarımtırak renkte, iri meyvelidir.
- Bursa Siyahı: Bursa ve çevresinde yetiştirilir. Mor-siyah renkte, iri ve lezzetli meyveleri vardır. Taze tüketim için idealdir.
- Gök Lopu (Göklop): Aydın ve çevresinde yetişir. Yeşilimsi renkte, tatlı ve aromatik bir çeşittir.
- Sultanhisar: Aydın yöresinde yetişir. Küçük meyveli, tatlı ve lezzetli bir çeşittir.
- Bardacık: Ege bölgesinde yetiştirilir. Yeşilimsi-sarı renkte, orta büyüklükte meyveleri vardır.
- Morgüz: Ege bölgesinde yetiştirilir. Mor renkte, iri meyveleri vardır. Taze tüketim ve kurutmalık olarak değerlendirilir.
- Beyaz Orak: Ege bölgesinde yetiştirilir. Beyazımtırak renkte, tatlı ve sulu meyveleri vardır.
- Siyah Orak: Ege bölgesinde yetiştirilir. Siyah renkte, tatlı ve sulu meyveleri vardır.
- Yeşilgüz: Akdeniz bölgesinde yetiştirilir. Yeşil renkte, iri meyveleri vardır.
- Sarı Zeybek: Ege bölgesinde yetiştirilir. Sarı renkte, orta büyüklükte meyveleri vardır.
- Tirebolu: Giresun ve çevresinde yetiştirilen kendine has tadı olan bir incir türüdür.
- Paşa İnciri: Ege Bölgesinde yetiştirilen, iri meyveli, tatlı ve sulu bir incir türüdür.
Dünya Genelinde Yetiştirilen İncir Çeşitleri:
- Black Mission: Amerika Birleşik Devletleri'nde yaygın olarak yetiştirilir. Koyu mor renkte, tatlı ve yoğun aromalı bir çeşittir.
- Brown Turkey: Dünya genelinde yaygın olarak yetiştirilir. Koyu kahverengi renkte, orta büyüklükte meyveleri vardır. Soğuğa dayanıklıdır.
- Kadota: İtalya kökenli bir çeşittir. Yeşilimsi-sarı renkte, kalın kabuklu meyveleri vardır. Konserve ve reçel yapımında kullanılır.
- Celeste: Amerika Birleşik Devletleri'nde yaygın olarak yetiştirilir. Küçük meyveli, tatlı ve lezzetli bir çeşittir.
- Dauphine: Fransa kökenli bir çeşittir. İri meyveli, tatlı ve sulu bir çeşittir.
- Panachée (Tiger Fig): Dekoratif yaprakları ve çizgili meyveleri ile dikkat çeken bir çeşittir.
İncir Yetiştiriciliği
İncir yetiştiriciliği, uygun iklim ve toprak koşullarının sağlanmasıyla oldukça verimli olabilir. İncir ağaçları genellikle sıcak ve kurak iklimleri tercih eder. Toprak konusunda çok seçici olmamakla birlikte, iyi drene edilmiş, kireçli topraklar incir yetiştiriciliği için daha uygundur. İncir ağaçları, fidan dikimi, çelik alma ve aşılama yöntemleriyle çoğaltılabilir.
İncirin Faydaları
İncir, besin değeri yüksek bir meyvedir. Lif, potasyum, kalsiyum ve demir gibi önemli mineraller içerir. Sindirim sistemine faydalıdır, kan şekerini düzenlemeye yardımcı olur ve kalp sağlığını korur. Ayrıca, antioksidan özelliği sayesinde vücudu serbest radikallere karşı korur. İncirin faydaları hakkında daha fazla bilgi edinilebilir.
Sonuç
İncir, zengin çeşitliliği ve besin değeri ile dünya genelinde önemli bir meyvedir. Farklı damak zevklerine ve ihtiyaçlara uygun birçok incir çeşidi bulunmaktadır. İncir yetiştiriciliği, uygun koşullar sağlandığında ekonomik olarak da oldukça kazançlı olabilir.